occupy wall street: naomi klein’s speech

“Occupy Wall Street is het belangrijkste ter wereld op dit moment”, zei Naomi Klein op 6 oktober 2011. Haar toespraak bij Occupy Wall Street is gepubliceerd in The Nation. Hier vind je de Nederlandse vertaling.

Het was een eer voor mij om donderdagavond uitgenodigd te zijn om te spreken op Occupy Wall Street. Mijn verhaal op Liberty Plaza moest kort zijn omdat alles herhaald moest worden door honderden mensen om iedereen te bereiken vanwege het (onzalige) verbod op geluidsversterking. Hierbij geef ik de lange, volledige versie.

Ik hou van jullie.
En dat zei ik niet opdat honderden van jullie “ik hou van jou” zouden terugroepen, hoewel dat een extra kenmerk is van de menselijke microfoon. Zeg anderen wat je wilt dat zij tegen jou zeggen, maar dan veel luider.

Gisteren zei een van de sprekers op de werkbijeenkomst: “We hebben elkaar gevonden”. Dit gevoel vangt de schoonheid van wat hier wordt gecreëerd: een ruime open plek – met een gedachtegoed dat zo groot is dat geen enkele ruimte het kan bevatten – voor alle mensen die een betere wereld willen om elkaar in te vinden. We zijn zeer dankbaar.

Als er iets is dat ik zeker weet dan is het dat de 1% dol is op een crisis. Als mensen in paniek zijn en wanhopig en niemand weet wat te doen, dan is dat het ideale moment om de verlanglijst van het procorporatie beleid erdoorheen te jassen: het privatiseren van onderwijs en sociale zekerheid, het aan gort hakken van de publieke diensten en het uit de weg ruimen van de laatste beperkingen van de macht van de bedrijven. Dit gebeurt wereldwijd nu we middenin de economische crisis zitten.

En er is slechts één ding dat deze tactiek kan blokkeren, en gelukkig heeft dit een groot formaat: de 99%. En deze 99% bezet de straten van Madison tot Madrid om hiertegen “Neen! Wij gaan niet betalen voor jullie crisis” te zeggen.

Deze leus begon in Italië in 2008. Het stuiterde door naar Griekenland en Frankrijk en Ierland en uiteindelijk vond het zijn weg naar deze vierkante kilometer waar de crisis begon.

“Waarom demonstreren zij?” vragen de onthutste experts zich af op TV. Ondertussen vraagt de rest van de wereld hen: “Waarom hebben jullie zo lang op je laten wachten?” “We hebben ons afgevraagd wanneer jullie zouden verschijnen.” En vooral: “Welkom”.

Veel mensen hebben vergelijkingen getrokken tussen Occupy Wall Street en de zogenaamde anti-globalisten demonstraties die de belangstelling van de wereld kregen in Seattle in 1999. Dat was de laatste keer dat er een wereldwijde, door jongeren geleide gedecentraliseerde beweging zich rechtstreeks richtte tegen de macht van de bedrijven (corporaties). En ik ben er trots op om deel te hebben gehad aan de “beweging der bewegingen”.

Maar er zijn ook belangrijke verschillen. Wij kozen bv. top conferenties tot ons doel: de Wereld Handels Organisatie (WHO), het Internationale Monetaire Fonds (IMF), de G8. Topoverleggen zijn van nature van voorbijgaande aard, ze duren slechts een week. Dat maakte ons even vergankelijk. We kwamen in beeld, waren wereldnieuws en verdwenen weer. En in de uitzinnigheid van overmatige vaderlandsliefde en militarisme die op de 9/11 aanvallen volgden, werden we gemakkelijk volledig van de tafel geveegd, althans in Noord Amerika.

Occupy Wall Street daarentegen heeft een vast doelwit gekozen. En jullie hebben geen einddatum vastgesteld voor jullie aanwezigheid hier. Dit is wijs. Pas als je op je plek blijft kan je wortelen. Dit is essentieel. Het is een feit dat in het informatietijdperk vele bewegingen opbloeien als prachtige bloemen, maar even snel uitgebloeid raken. Dat komt omdat ze geen wortels hebben. En ze hebben geen lange termijn plannen voor hoe ze het kunnen volhouden. Dus als de stormen komen worden ze weg gespoeld.

Jullie horizontale en diepgewortelde democratie is prachtig. En de huidige principes stroken met hard werken aan het bouwen van structuren en organisaties die stevig genoeg zijn om toekomstige stormen te trotseren. Mijn vertrouwen is groot dat dit daadwerkelijk zal gebeuren.

Iets anders doet deze beweging ook goed: jullie hebben je voorgenomen om vreedzaam te zijn. Jullie hebben geweigerd om de media de beelden van gebroken ramen en straatgevechten te leveren waar ze zo gretig op hopen. En die geweldige discipline heeft er voor gezorgd dat, keer op keer, het verhaal ging over het schandalige optreden van de politie zonder daartoe te zijn uitgelokt. Waarvan we gisterennacht nog meer te zien kregen. Ondertussen groeit de steun voor deze beweging met de dag. Nog meer wijsheid.

Het grootste verschil met een decennium geleden is dat we ons in 1999 richtten op het kapitalisme dat toen op het hoogtepunt was van zijn onstuimige opmars. Er was weinig werkeloosheid, de aandelenportefeuilles puilden uit. De media waren dronken van het snelle geld. Toen stond alles in het teken van een nieuw begin en niet van afbraak.

Wij wezen erop dat de verminderde regelgeving achter de onstuimigheid zijn tol zou eisen. Het was schadelijk voor de arbeidswaarden. Het was schadelijk voor de milieunormen. Bedrijven werden machtiger dan regeringen en dat beschadigde onze democratieën. Maar ik zal eerlijk zijn met jullie. Terwijl de goede tijden floreerden door een economisch systeem, gebaseerd op hebzucht, toe te passen, schiepen we een beroerde uitverkoop. In ieder geval in de westerse landen.

Nu, tien jaar later, lijkt het erop dat er geen rijke landen meer bestaan. Slechts een heleboel rijke mensen. Rijk geworden door de mensen te beroven van publieke welvaart en onze natuurlijke bronnen uit te putten.

Mijn punt is, dat iedereen tegenwoordig kan zien dat het systeem door en door onrechtvaardig is en de controle dreigt te verliezen. Ongebreidelde hebzucht heeft de wereldeconomie vervuild en het vervuilt de natuur ook. We vissen onze oceanen leeg, we vergiftigen onze wateren met het winnen van schaliegas (fracking) en diepwater boringen. We richten ons op de meest smerige energiebronnen zoals the oliehoudende zandgronden in Alberta. En de atmosfeer kan niet de enorme hoeveelheden kooldioxide opnemen die wij uitstoten waardoor er een gevaarlijke opwarming ontstaat. De nieuwe norm is een serie van rampen zowel economisch als ecologisch.

Dit zijn fundamentele feiten. Ze zijn zo schaamteloos en zo overduidelijk dat het nu veel makkelijker is om de verbinding naar het publiek te maken en de beweging uit te bouwen dan in 1999.

We weten allemaal, of bespeuren het op zijn minst, dat de wereld op zijn kop staat: we doen net alsof er geen einde aan komt terwijl fossiele brandstoffen en de opnamecapaciteit van de atmosfeer eindig is. En we doen net alsof er strikte en onwrikbare grenzen zijn aan dat wat eigenlijk overvloedig is: de financiële bronnen om het soort samenleving te bouwen dat we nodig hebben.

Nu is het de taak om dit om te keren: om deze valse schaarste uit te dagen. Er op aan te dringen dat we het ons kunnen veroorloven om een fatsoenlijke en inclusieve samenleving op te bouwen en tegelijkertijd de echte grenzen van de draagkracht van de aarde te respecteren.

De klimaatverandering stelt ons voor een deadline. Onze beweging kan zich nu niet meer laten afleiden, verdeeld raken, opgebrand of weggevaagd worden door de gebeurtenissen. Nú moeten we slagen. En dan heb ik het niet over het reguleren van banken en het verhogen van belastingen voor de rijken, al is dat ook belangrijk.

Ik heb het over het veranderen van de onderliggende waarden die onze samenleving besturen. Dat is moeilijk te verpakken in een mediavriendelijk verzoek en het is ook moeilijk om uit te vinden hoe je dit moet doen. Maar dat maakt het niet minder urgent.

Dit is wat ik zie gebeuren op dit plein. Op de manier waarop jullie elkaar voeden, elkaar warm houden, vrijelijk informatie uitwisselen en zorgen voor elkaars gezondheid met meditatiecursussen en empowerment training. Mijn favoriete bord is waarop staat: “Ik geef om jou”. In een cultuur die mensen traint om elkaars blikken te vermijden met de onderliggende boodschap “laat ze stikken” is dit een grondige radicale uitspraak.

Nog enkele laatste gedachten. In deze grote strijd zijn een paar dingen die er niet toe doen.
– welke kleren we dragen
– of we een vuist maken of vredesboodschappen opschrijven
– of we onze dromen voor een betere wereld kunnen inpassen in een media-soundbite

En deze dingen doen er wèl toe:
– onze moed
– ons ethisch kompas
– hoe we met elkaar omgaan

We hebben de handschoen opgenomen tegen de machtigste economische en politieke krachten op de planeet. Dat is beangstigend. En terwijl deze beweging groeit in kracht zal het bedreigender worden. Wees er altijd van bewust dat er een verleiding is om over te gaan op kleinere doelen – bv. de persoon die naast je zit tijdens deze bijeenkomst. Dat is namelijk een makkelijker te winnen gevecht.

Geef niet toe aan deze verleiding. Ik zeg niet dat je elkaar niet moet bekritiseren. Maar laten we met elkaar omgaan vanuit een besef dat we zij aan zij moeten vechten gedurende vele, vele jaren. Want de taak die voor ons ligt zal niets minder van ons verlangen.

Dit mooie moment is het belangrijkste in de wereld en laten we er zo mee omgaan. Want dit is wat het is. Echt waar.

Opmerking van de uitgever: Naomi’s toespraak is ook verschenen in de zaterdageditie van het Occupied Wall Street Journal.

1 dec 2011